Gwengamp : manifestadeg da zifenn ar yezh hag erruout ar Redadeg 2021

Er wech-mañ, n’eo ket bet evel da gustum. Troususoc’h evit un tarzh-kurun en oabl, heñvel ouzh un darzhadenn eo bet an diviz embannet gant Kuzul ar Vonreizh, d’ar 21ñ (ar c’hentañ-warn-ugent) a viz mae, an devezh rik ma loc’he ar Redadeg 2021 e Karaez! Komprenet eo bet gant an dud ez eo ouzhpenn sevenadurel ,ez eo politikel an afer. Sklaer eo an dra-se pa seller ouzh ar skritelloù (gwelet ar fotoioù).

Al liseidi ha bugale ar vro, da gentañ penn

Gwelet e veze pegen grevus e veze an dremmoù. Pegen pouezus e oa a lavar distaget dre nerzh gant liseidi an « Tri D » (Diwan, Div Yezh, Diwaskell) ma gavor an destenn e brezhoneg, amañ e traoñ ar pennad, a drugarez dezhe ha gant o aotre dezhe.

Bugale vihan a zo e-leizh ivez. Ma vefent anvet Fañchig pe forzh peseurt anv bihan all. Ha gante o kerent, lorc’h a joa enne. Fest ar familhoù eo en ur mod. Mes…

Skritelloù…deuet nevez zo

Er wech-mañ…en arvar eo ar soubidigezh. Sklaer eo e vo ret – ret mat ha n’eo ket dav hepken ! – kavout ha sevel un diskoulm. Gwelit, da skouer, fotoioù eus un toullad tud (ar « re fur » a lavar mediaoù zo? pe ar « re zifur », diskiant, disonest, kriz ha didruez ?) diskoachet ha peget o anvioù ouzh ur voger e Gwengamp, hirio.

15.000 a dud, e Gwengamp!

Hervez aozerien ar Redadeg, ez eus bet war-dro 15.000 a dud. Ur viñsaskell aveze o troidellat a-us ar vanifestadeg ur pennad-pad. Evit lakaat ar gouarnamant da gompren pegen braz eo ar vanifestadeg ? Sur eo n’emañ ket evit daou pe dri Yann Gouer bennaket ma vez lakaet ur viñsaskelll da zibradañ !

Ar vanifestadegoù e Breizh ne vez ket kavet o far neblec’h all. Sonerezh a oa – ur bagad a-bezh pe ar c’houblad-mañ-koublad - ha dre ma oa erruout ar Redadeg 2021, e oa dañsoù ivez. A-walc’h evit kaout startijenn ha plijadur d’an holl.

Youlek eo an dud ivez, dalc’hegezh dezho. Un dazont a vo evit hor yezh, evit pep yezh war an douar patatez-mañ (ur stand war ar gallaoueg a oa bet gwelet ivez).Setu ar pezh a zo goulennet groñs digant al liseidi, ar redadegourien…hag an holl a zo deuet amañ. Ken niverus int, hirio, ma n’eo ket bet gwelet kement a dud e manifestadegoù abaoe pell, ha marteze a-viskoazh, nemet e mare ar « Bonedoù ruz ».

Breizh eo a fell dezhi bevañ ! Ha ganti an holl rannvroioù all, ivez.

N’eo ket toud, n’emañ ket Breizh e-unan nemetken. Rannvroioù all zo e-barzh ar jeu (Euzkadi, Korsika, Elzas, Okitania, ha me oar…). N’eo ket an dilennadegoù ranvroel o tostaat nemetken. Pouezusoc’h, grevusoc’h eo, pa lâran mat ! Ne c’heller drailhañ ha diframmañ kalon an dud, kalon ur bobl… Breizh eo a fell dezhi bevañ !

Gerioù :

Dalc’hegezh fermeté, détermination

Ar Redadeg 2021 :

Voir ici lec’hienn ar Redadeg (bzg/glg).

94% eus ar c’hilometrajoù zo bet gwerzhet. Chom a ra un toullad anezho evit prennañ, evit ma vo peurechuet ar pal kinniget 2020 kilometrad evit ar bloavezh 2020. Redadeg 2021 : des kilomètres restent à vendre. N’eo ket re ziwezhat, morse. Pour ceux qui veulent participer même après l’arrivée. Testenn ar varzhoniezh bet treuskaset ha digaset dre ar vazh-test a c’heller lenn anezhi war lec’hienn ar Redadeg.

Klip Klip ar Redadeg (hini 2020 redet e 2021): youtube, teir vunutenn. Pep Redadeg zo he c'hlip dezhi.

Danvez all

FR3Breizh «An alc'hwez aour» (istor 50 vloaz a stourm evit ar brezhoneg), teulfilm gant Mikael Baudu, pennad brav e vrezhoneg (ha galleg d'e heul) Ronan Hirrien (article br/fr)

Fotoioù:

Licence libre utilisation non commerciale (restriction: sauf droit à l'image en particulier, visages juvéniles). Mention origine ABP demandée. Dieub evit skolioù ha kevredigezhioù. M'en-defe c'hoant unan bennak nompas bezañ gwelet n'eus nemet goulenn digant an ABP.

Testenn lennet gant al liseidi.

(amañ, al lodenn e brezhoneg. Bez ez eus ul lodenn e galleg, pelloc'hig)

.

Demat d’an holl ! Ni, liseidi Diwan, Div yezh ha Diwaskell a zo amañ a gengred evit souten ar brezhoneg, ur yezh hag a stroll ac’hanomp. Da gentañ tra hon eus c’hoant d’o zrugarekaat da vezañ deuet ken niverus evit souten hor yezh hag hor gwirioù.

Ar brezhoneg a zo un herez ‘bet roet deomp gant hon gourdadoù stourmet ‘neuint evit ma chomfe bev hor yezh ha setu ni amañ adarre evit ar memes kudenn.

Ar brezhoneg a zo ur perzh bras eus hon sevenadur hag eus hor buhez pemdeziek. Ar brezhoneg n’eus degaset deomp plijadur ar festoù-noz ha Kan ar bobl, ar c’hoariva, emgavioù sport hag an eskemmoù etre ar skolioù.

Savet hon eus mignoniezhioù kreñv-tre hag ur c’hengred ken kreñv all abalamour ma vevomp holl asambles abaoe ma z’omp bihan.

(Colyne)

Hor pal eo e kendalc’hfe ar brezhoneg da viken evit ma c’hallfe hor bugale da zont, hor breudeur hag hor c’hoarezed, bevañ ar c’hengred hon eus-ni savet.

Spi hon eus e kendalc’ho ar yezh da vezañ kelennet ha kaozeet en amze da zont.

An dibaboù kinniget evit ar vachelouriezh n’int ket evit hon dic’hoantañ. N’omp ket aotreet da choaz ar brezhoneg hag ar yezhoù all evel mar karfemp. Difennet eo deomp ouzpenn tremen ar bak z brezhoneg, hag ur vezh eo, peogwir hon eus bet desket pep tra pe dost e brezhoneg. Ne gavomp ket eo reizh e vefe difennet ouzhimp tremen arnodennoù e brezhoneg.

Stourmet ez eus bet gant hon zud kozh evit ma c’hellfemp implijout ar brezhoneg d’ar pemdez gant hor mignoned pe er skol : padal dek devezh ‘zo, ar gouarnamant ‘neus divizet ar c’hontrol.

Ar santimant hon eus eo ez eus bet graet ur giladenn a mil kammed war-dreñv. Ret e vefe d’ar brezhoneg chom ur yezh poblek, hag implijet d’ar pemdez e kement degouezh zo.

(Ifig)

Droukdiforc’hioù a zo ouzh ar Vretoned hag o sevenadur. Ur vezh eo na vefe ket tu deomp-ni bretoned kaozeal hor yezh, da zeskiñ en brezhoneg, da reiñ an anvioù ha karomp d’hor bugale peogwir ez eus un tilde war un n. Evel-just ez eus memestra stourmerien hep piv ne vefe ket bet posubl da vezañ skoliataet en brezhoneg panevet dezhe, ur gwir ‘ni eo hag a oa bet gounezet gant hon dud gant stourmerien ar yezh kar deomp ha gant hor c’herent-kozh. Daoust da-se en deus c’hoant ar stad da derriñ an nebeud a lezennoù bet gounezet ganeomp. Ar brezhoneg dre soubidigezh a gas un aergelc’h deus ar re wellañ deomp-ni liseidi, un aergelc’h dibar eo aergelc’h ar brezhoneg. Liammoù familh ha degemerus a vez krouet ganeomp a-drugarez d’ar brezhoneg .Daoust da -se e kendalc’h stad C’hall da aloubiñ Breizh ha da rediañ ac’hanomp da zilezel hon sevenadur. A-viskoazh hon eus bevet gant ar brezhoneg hag en ul lemel dimp ar brezhoneg e vo distrujet un tamm eus hon identelezh kar hep-se ne vefemp key heñvel.

A-drugarez d’ar brezhoneg ha d’ar bed-se e digoret hor sperejoù war ar yezhoù ha war ar broioù minoraelaet.

Ra gendalc’ho ar vrezhonegerien hag ar stourmerien da stourm evit ho gwirioù kui ma’z afe siwar wel hon yezh kar !!!

(Ewen ? Louan ?)

.

(MAJ 30/05/2021. ci-après, textes (extrait, complet) en français, sous forme de témoignage, lus publiquement par les lycéens de l’enseignement bilingue, en alternatif avec les textes en breton)

.

Nous sommes des lycéens des trois réseaux d’enseignement en breton Diwan, Div Yezh et Divaskell. Nous sommes ici, tous solidaires, pour soutenir le breton, la langue qui nous rassemble.

Nous tenons à vous remercier vivement d’être venus aussi nombreux à Guingamp pour défendre notre langue et nos droits. Oui, nos droits ! Les langues régionales ne sont-elles pas reconnues dans l’article 75-1 de la Constitution française ?

Le breton est un héritage qui nous a été légué par nos aïeux. Ils ont fait vivre leur langue dans le quotidien. Aujourd’hui, nous luttons pour que le breton reste une langue vivante et soit une langue d’avenir ! Le breton occupe une place importante dans notre culture et dans nos vies de tous les jours. Cette langue nous a apporté la joie partagée des festoù-noz, du Kan ar Bobl, du théâtre en breton, des rencontres sportives, des échanges interscolaires, des sorties pédagogiques dans toute la Bretagne, Loire-Atlantique incluse ! Que ce soit en filière immersive ou bilingue, nous avons établi entre nous des amitiés sincères et des solidarités fortes car nous avons vécu notre parcours scolaire ensemble depuis l’école maternelle. Nous avons aussi eu la chance d’aller à la rencontre des bretonnants, de toutes générations.

Le breton, c’est plus qu’une langue, c’est une ouverture, un sentiment d’appartenance, un patrimoine, une richesse. C’est pourquoi l’Etat doit prendre les mesures indispensables pour que les langues régionales soient transmises aux prochaines générations par les écoles, les collèges et les lycées !

(témoignage 1)

Le but est de faire vivre la langue pour nos enfants, nos frères et sœurs, pour continuer la solidarité que nous avons créée autour du breton. Nous espérons qu’à l’avenir la langue soit toujours parlée et enseignée.

Les choix qui nous sont proposés pour le bac ne nous satisfont pas. Nous ne sommes pas autorisés à choisir le breton et les autres langues comme nous le voudrions. Nous ne trouvons pas juste que nous ne puissions pas passer des épreuves en breton.

Nos grands-parents se sont battus pour que nous puissions utiliser le breton au quotidien avec nos amis et à l’école…Il y a 10 jours, le gouvernement en a décidé autrement !

Nous avons le sentiment d’un recul en arrière sans précédent. Il faudrait que le breton reste une langue populaire, utilisée au quotidien et en toute circonstance

(témoignage 2)

Les Bretons ainsi que leur culture sont discriminés.

C’est une honte que nous ne puissions pas, nous Bretons, employer notre langue maternelle, apprendre le breton ainsi que donner un prénom breton à nos enfants, uniquement parce qu’il contient un n tilde.

Bien sûr, il y a quelques militants sans qui il n’aurait pas été possible de s’inscrire dans une école bretonnante. C’est un droit qui avait été gagné par nos parents, pour notre langue, ainsi que par nos grands-parents.

Malgré cela, l’Etat veut interdire le peu de droits que nous avons réussi à obtenir. Le breton apporte une ambiance extraordinaire entre nous les lycéens.

Des liens familiaux et chaleureux sont créés grâce à la langue bretonne.

Depuis toujours, nous avons vécu en breton, et en nous l‘interdisant, on nous prive d’une partie de notre identité, parce que sans cela nous ne serions pas les mêmes. Grâce au breton et à cet environnement, nous nous sommes ouverts aux différentes langues et aux différentes minorités dans un pays. Il faut continuer à se battre tous ensemble pour que le breton continue et ne disparaisse pas.

(témoignage 3)