An haiku : berr ar stumm, pinvidik al labour
Berrañ barzhoneg a zo er bed : met perak kalonekaat an dud da skrivañ ur stumm japanad ? Petra a zegas seurt traoù d'ar vugale, d'ar re deuet, d'ar re a gomz brezhoneg ?
Ur benveg priziañ al live yezh ?
Gant an haiku e vez dispaket braventez an natur hag ivez santadoù hiniennel. Penaos ober pa vank gerioù ? Pa vank re a c’herioù evit lavar (h)e soñjoù ? Ar prantadoù sevel haiku kaset e kentañ derez klasoù divyezhek a ziskouez splann e vez diaes ar pleustr d'ar vugale a glev an nebeutañ a vrezhoneg er skol hag er gêr. Ret eo tremen dre ar galleg evit gallout mont betek penn ha sevel ar berrañ barzhoneg a zo er bed : an haiku.
Un doare japanat a glot gant ar vro-mañ ?
Klotañ a ra ivez gant ar mare : hini Internet, rouedadoù sokial a lak traoù berr war wel, disoñjet buan. Met chom a ra barzhoniezh memestra gant ar from hag ar vraventez, gant Malo Bouessel du Bourg, da skouer. Gant koñkourioù e vez diskouezet pegen poblek eo an haiku. -kerzh kenstrivadeg Taol Kurun e miz Genver 2016 e oa bet dastumet 945 haiku, 315 e brezhoneg (127 bugel, 108 krennard, 89 tud deuet) evit 573 haiku e galleg ha 60 haiku e gallaoueg. Teulfilm « en un tenn alan : ar bed », savet gant Ronan Hirrien e 2015 a ziskouez pegen bev-buhezek eo arz an haiku e Breizh ivez. Un nerzh krouiñ roet da bep hini e brezhoneg en un doare simpl hag aes ?
C'hoant peus da skrivañ haiku ? Da gemer perzh e kenstrivadeg Taol Kurun e teir yezh (gallaoueg, brezhoneg, galleg) ? Evit lenn ar pezh zo bet graet ar bloavezhioù paseet a-raok pleustriñ da vat, ha da gas ho tri haiku e pep yezh, setu al liamm : (voir le site)
Levrioù haiku
e brezhoneg
Koroll an haiku
Daoulagad ar Werc'hez, Malo Bouessel du Bourg
Bugel ar glav, Mai Ewen
Haruto, Milena Krebs
E gallaoueg
Akina, Marie Chiff'mine
Levrlennadurezh
Aden, Joelle. (2009). La créativité artistique à l’école : refonder l’acte d’apprendre. Synergies Europe, (n°4), pp. 173–180.
Bashō. (1983). Le haïkaï selon Bashô: propos recueillis par ses disciples. (H. Toho, K. Mukai, & R. Sieffert, Eds.) (Vols. 1-1). Paris, France: Publications orientalistes de France.
Fujii, K. (1999). La ronde des haïku. Saint-Nolff: UBAPAR éd.
Jean, G. (1976). Pour une pédagogie de l’imaginaire. Casterman.
Jean, G. (1998). Comment faire découvrir la poésie à l’école. Retz.
Kervern, A. (2010). Pourquoi les non Japonais écrivent-ils des haïku?. Rennes: Part commune.
Thiong’o, N. wa. (2011). Décoloniser l’esprit. La Fabrique éditions.
Websites
Bugale skol Kemperle : (voir le site)
Twitthaiku galloeg/brezhoneg/galleg
Mai Ewen ha Bernez Tangi o kaozeal diwar-benn an haiku e 2014 :
Prezegenn Malo Bouessel du Bourg Banaleg 2011
Disoc'h kenstrivadeg haiku ar grennarded 2014
■