Eliant : un hent-ar-groaz e brezhoneg

Amzer Fask.

Ar «Sizhunvezh Santel» a vez graet deus ar sizhunvezh-mañ (evit amzer-lid ar Gatoliked hag ar Brotestanted. Disheñvelik eo evit amzer-lid an Ortodoksed. Un afer a zeiziadur eo, da lâred eo an devezhioù a-raok gouel Fask.

Ral emañ ar brezhoneg e-barzh hon ilizoù. Re ral emañ, kalz re ral. En iliz Eliant (bro Gerne, tost da Gemper) ez eus un hent-ar-groaz a vez skrivet un tamm brezhoneg e troad pep panel. N’ouian ket ha gozhig eo : dibenn an XIXvet ? Un tammig koshoc’h, un tammig yaouankoc’h ? Henchoù-ar-groaz all graet er memes mod a c’heller kavout e ilizoù all, e galleg. Hennezh liv ar brezhoneg warnañ zo an hini nemetañ gwelet ganin mod-se. Daoust ha reoù all a vefe lech pe lec’h ?

Pevarzek pannel e brezhoneg, dirapar un tamm evit lod anezhe.

Ar panneloù-se zo damlouzet, pe islonket un tamm. Hag al lizherennoù e brezhoneg, n’int ket fresk ken. Gwasoc’h c’hoazh ne zeblant ket e vefe an dud aketus ouzh an taolennoù-se. Daoust dezhe bezañ heñvel rik ouzh re a hirio – gwellit kentoc’h ar galleg etre krommelloù hag a teu deus al levrig « Prions en Eglise – triduum pascal » 2021 - . Tud zo e-touez ar barrezianiz ha n’eo ket bet menneget gante e vez brezhoneg e-barzh an iliz-mañ. Ar pezh a ziskouez mat e peseurt stad eo kouezhet ar brezhoneg e kalzig a barrezioù, er vro. Betek an traoñ ? Betek nompas bezañ anavezet gant an dud ?

Koulskoude, ur yezh dispar eo evit heñchañ war-zu ar feiz, evit dougen ar feiz…Dreist holl pa vez frazennoù frammet mat, simpl , kaer. Rak yezh ar galon eo evit lod ac’hanomp. Ur yezh o tizhout don e kalon an den. Donoc’h eget ar galleg, alies mat. Dav eo din e lavarout, c’hoazh.

Hirio an deiz e vez staget iliz Eliant ouzh parrez « Itron-Varia an daouzek Abostol » eus Konk-Kerne.

Pa vezer en amzer Fask ez eo un digarez, a gav din, diskouez an danvez-se, dre ar pennad-mañ. Pevarzek panel zo, tro dro da ziabarzh an iliz. Setu an tamm brezhoneg a c’heller lenn e troad pep hini anezho:

Brezhoneg a-orin / brezhoneg e doare-skrivañ peurunvan / galleg diwar ar brezhoneg (galleg a hirio - diwar Triduum pascal 2021- etre krommoù).

. I Jésus condaonet ar maro / Jezuz kondaonet d'ar marv / Jésus condamné à mort (Jésus est condamné à mort)

. II Jezuz o tougen he groaz / Jezuz o tougen e groaz / Jésus porte sa croix (Jésus est chargé de sa croix)

. III Jezuz kouezet dindan he groaz / Jezuz kouezet dindan e groaz / Jésus tombé sous sa croix (Jésus tombe une première fois)

. IV Jezuz a en em emgav gant he vam var hent ar c'halvar / Jezuz a en em emgav gant e Vamm war hent ar c'halvar / Jésus rencontre sa Maman sur le chemin du calvaire (Jésus rencontre sa mère)

. V Simon Cyrene a zikour Jezus da zougen he groaz / Simon a Siren a zikour Jezuz da zougen e groaz / Simon de Cyrène aide Jésus à porter sa croix (Simon de Cyrène porte la Croix derrière Jésus)

. VI Veronik a zec'h he vizaj da Jezuz / Veronik a zec'h e vizaj da Jezuz / Véronique sèche le visage de Jésus (Véronique essuie le visage de Jésus)

. VII Jezuz a gouez dindan he groaz evit an eil gouech / Jezuz a gouezh dindan e groaz evit an eil gwech / Jésus tombe sous sa croix pour la seconde fois (Jésus tombe une deuxième fois)

. VIII Jezuz ha gragez santel Jerusalem / Jezuz ha gwragez santel Jeruzalem / Jésus et les saintes femmes de Jérusalem (Jésus rencontre les femmes de Jérusalem)

. IX Jezuz a gouez evit an trede gouech / Jezuz a gouez evit an drede gwech / Jésus tombe pour la troisième fois (Jésus tombe une troisième fois)

. X Jezuz divisket en noaz / Jezuz diwisket en noaz / Jésus déshabillé à nu (Jésus dépouillé de ses vêtements)

. XI Jezuz stag eus ar groaz / Jezuz staget ouzh ar groaz / Jésus attaché à la croix (Jésus est cloué sur la Croix)

. XII Jezuz maro var ar groaz / Jezuz marv war/ouzh ar groaz / Jésus mort sur la croix (Jésus meurt sur la Croix)

. XIII Jezuz diskennet eus ar groaz / Jezuz diskennet eus/diouzh ar groaz / Jésus descendu de la croix (Jésus, détaché de la Croix, est remis à sa mère)

. XIV Jezuz diskennet er bez / Jezuz diskennet er bez / Jésus descendu dans la tombe (Jésus est déposé au tombeau)

MAJ