Deuet e oa hiziv Denise ha klasad Valerie da welladenniñ ar repu plasenn Alsace Lorraine evit kompren gwelloc'h mare diaes distruj an Oriant.
Start e oa bet evit ar vaouez, bet plac'h yaouank, matez en Oriant hiziv oadet a 94 vloaz, da ziskenn an diri betek ar repu, ken bras e oa ar from eviti. Gwelloc'h e oa gortoz displegadennoù an henterez a zisplege d'ar vugale penaos e oa, pa oa ar soniri o skreñjal ba straedoù an Oriant, miliadoù a dud o tiskenn e lec'hioù repu a oa e kêr an Oriant. 80 000 bombezenn a zo kouezhet amañ, gant ar c'hoant distruj penn da benn al lec'h a oa alooubet gant an Alamaned evit o listri-nij. 350 den marv, war ur boblañs 51 000 a dud, a-drugarez da dud fur a ziskenne bewech, pe a yae kuit eus kêr evit mont da Bloue, Kemperle, kichen Paris...
Penaos e oa, ur wech diskennet e lec'hioù evel-se ? Teñval spontus, gant soudarded e kichen (savet oa bet al lec'hioù-se evito da gentañ), ur c'hwezh fall spontus (betek peder eurvezh, c'hwec'h a wechoù), ur marc'houarn evit aveliñ al lec'h, tud o lavarout o chapeled, tud all gant un aon spontus...
Ha Denise da zisplegañ penaos e oa bet pa oa distrujet an ti e lec'h e oa o chom, pegen start oa ar vuhez, gant mann ebet da zebriñ, gant an aon da vout tapet gant soudarded e straedoù teñval An Oriant, pa zistroe da gousket, hec'h-unan, matez da 17 vloaz gant kerent e Lokmaria-Gwidel...
■